Βερμόντ

(Vermont). Πολιτεία (24.887 τ. χλμ., 613.090 κάτ. το 2001) του βορειοανατολικού τμήματος των ΗΠΑ. Συνορεύει με τον Καναδά στα Β, και με τις πολιτείες του Νιου Χαμσάιρ στα Α, της Μασαχουσέτης στα Ν και της Νέας Υόρκης στα Δ. Πρωτεύουσα της πολιτείας είναι το Μονπελιέ (8.000 κάτ. το 2001), που ιδρύθηκε το 1787 στον ποταμό Ουίνισκ. Το Β. διασχίζεται από τα Β προς τα Ν από τις οροσειρές των Γκριν Μάουντενς (άλλωστε, η ονομασία της πολιτείας, Verts Monts, σημαίνει επίσης Πράσινα Όρη στα γαλλικά), πολύ ψηλών αναγλύφων (όρος Μάνσφιλντ, 1.350 μ.), που αποτελούνται κυρίως από μεταμορφωσιγενή πετρώματα του αρχαιοζωικού αιώνα και έχουν σχηματιστεί στον παλαιοζωικό, μαζί με άλλα ανάγλυφα του ορεινού συστήματος των Απαλάχιων. Το νοτιοδυτικό τμήμα της πολιτείας διασχίζεται από τα όρη Τακόνικ, με παράλληλη κατεύθυνση από τα Γκριν Μάουντενς, αλλά μικρότερου ύψους (όρος Ικουίνοξ, 1.180 μ.). Στα Δ και στα ΒΔ, τα ορεινά ανάγλυφα χαμηλώνουν προς τα βαθύπεδα που βρίσκονται κατά μήκος της ανατολικής όχθης της λίμνης Σαμπλέν και τα οποία διακόπτονται από μερικούς χαμηλούς δολομιτικούς και αμμώδεις λόφους. Στα Α εκτείνεται μια μεγάλη σειρά υψιπέδων που κατεβαίνουν ομαλά προς τη βαθιά κοιλάδα του Κονέκτικατ, του σημαντικότερου ποταμού της περιοχής. Τα άλλα υδάτινα ρεύματα κατεβαίνουν Α και χύνονται στον Κονέκτικατ, ο οποίος εκβάλλει στον Ατλαντικό, ή προς τα Δ, οπότε εκβάλλουν στη Σαμπλέν, τη μεγάλη λιμναία λεκάνη που μοιράζεται ανάμεσα στο Β. και στην πολιτεία της Νέας Υόρκης και βρίσκεται στον μακρύ διάδρομο τεκτονικής προέλευσης, ο οποίος χωρίζει τα όρη της Νέας Αγγλίας προς τα Α από τα Αλεγκάνια και τα όρη Αντιρόντακ προς τα Δ. Το κλίμα είναι ηπειρωτικό αλλά μάλλον υγρό, με χειμώνες μεγάλης διάρκειας και αρκετά ψυχρούς, καλοκαίρια σύντομα και δροσερά και βροχοπτώσεις που ποικίλλουν από 900 έως 1.100 χιλιοστά. Βασικός οικονομικός πόρος του Β. είναι η γεωργία (αραβόσιτος, βρόμη, πατάτες, ζωοτροφές, μήλα) και ακολουθεί η κτηνοτροφία (βοοειδή, πουλερικά). Σημαντική είναι η παραγωγή γάλακτος, η οποία τροφοδοτεί τις αγορές της Νέας Υόρκης και της Βοστόνης. Άλλος σημαντικός πόρος είναι η εκμετάλλευση των εκτεταμένων δασών. Υπάρχει ανεπτυγμένη βιομηχανία στους τομείς της κατεργασίας ξύλου, της κυτταρίνης, της χαρτοποιίας καθώς και των προϊόντων υφαντουργίας και τροφίμων. Από το υπέδαφος εξάγονται μάρμαρα, γρανίτης, αμίαντος και σχιστόλιθος. Τέλος, από τη δεκαετία του 1960, η περιοχή του Μπέρλινγκτον προσέλκυσε πολλές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, ενώ τη δεκαετία του 1990 έγινε γνωστή για την προοδευτική πολιτική των τοπικών αρχών της και ιδίως του ανεξάρτητου πρώην δημάρχου Μπέρναρντ Σόντερς, σοσιαλιστή και οικολόγου. Τα σημαντικότερα κέντρα, εκτός από την πρωτεύουσα, είναι οι πόλεις Μπέρλινγκτον (39.000 κάτ.) στη λίμνη Σαμπλέν, Μπαρ (10.000 κάτ.), Μπένιγκτον (18.000 κάτ.), Μπράτλμπορο (15.000 κάτ.) και Ράτλαντ (20.000 κάτ.). Η περιοχή εξερευνήθηκε για πρώτη φορά από τον Γάλλο Σαμουέλ ντε Σαμπλέν (1609) και η πρώτη αγγλική εγκατάσταση ανάγεται στο 1724 με την ίδρυση του Φορτ Ντάμερ, όπου βρίσκεται σήμερα η Μπράτλμπορο. Το 1777, στη διάρκεια του πολέμου της Ανεξαρτησίας των δεκατριών βρετανικών αποικιών, το Β. ανακήρυξε την ανεξαρτησία του και το 1791, αφού εξουδετέρωσε τις αντιρρήσεις της πολιτείας της Νέας Υόρκης, η οποία διεκδικούσε το έδαφός της, έγινε δεκτή στην Ένωση ως ομόσπονδη πολιτεία και ήταν η πρώτη που προστέθηκε στον αριθμό των δεκατριών αρχικών Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Άποψη της πρωτεύουσας των Βερμούδων Χάμιλτον, πολυσύχναστου κέντρου τουρισμού.